το 'φθηνό' ευρώ του Μαυροβουνίου

Η ευτυχής κατάληξη των ενταξιακών συνομιλιών μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κροατίας είναι σίγουρο πως δεν αποτελεί είδηση.

Ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια διαρκούς παζαρέματος με το Ζάγκρεμπ και αφού τελικά λύθηκαν οι εδαφικές διαφορές με την Ιταλία και τη Σλοβενία (προς όφελος των δεύτερων), η Κροατία φαίνεται πως επιτέλους θα απολαύσει τις πολλές παλιές ευρωπαϊκές υποσχέσεις των παραδοσιακών της συμμάχων: της Γερμανίας και της Αυστρίας.

Ωστόσο, ένα άλλο κράτος που προήλθε από την πρώην Γιουγκοσλαβία
ακολούθησε την ανάποδη οδό. 

Με τη λήξη του εμφυλίου της Γιουγκοσλαβίας, το μικροσκοπικό Μαυροβούνιο προσπάθησε να περισώσει τον εαυτό του από τις επιπτώσεις της ήττας του Μιλόσεβιτς, προσφέροντας 'γην και ύδωρ' όχι μόνο στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ, αλλά κυρίως στη Γερμανία. 

Το Γερμανικό Μάρκο υιοθετήθηκε ως το μόνο επίσημο νόμισμα στη χώρα, στέλνοντας σαφέστατο μήνυμα στο οικονομικά εξαθλιωμένο Βελιγράδι ότι η κρατική τους συγχώνευση και πολιτική τους συμπόρευση  θα έφταναν πολύ σύντομα σε ένα τέλος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το Γερμανικό Μάρκο κατέστη το επίσημο νόμισμα και της αυτόνομης περιοχής του Κοσόβου -παρά το ότι επισήμως ακόμα ανήκε διοικητικά στην Νέα Γιουγκοσλαβία.

Την 1η Ιανουαρίου του 2002 τα εθνικά ευρωπαϊκά νομίσματα καταργούνται και αντικαθίστανται από το ευρώ. Το γερμανικό μάρκο πέρασε στην Ιστορία και το Μαυροβούνιο έπρεπε να επιλέξει είτε να κυκλοφορήσει κάποιο δικό του εθνικό νόμισμα είτε να ακολουθήσει την νέα νομισματική ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Επέλεξε τη δεύτερη λύση, χωρίς να πάρει επίσημη άδεια από κανέναν.

Το Μαυροβούνιο είναι η πρώτη χώρα που υιοθέτησε το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, χωρίς να ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να ανήκει στην Ευρωζώνη και βέβαια χωρίς να ελέγχεται η δημοσιονομική του πολιτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αθόρυβα, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις και διαβουλεύσεις, δημιουργήθηκε ένας ..ανεπίσημος χρήστης του ευρώ μέσα στην καρδιά των δυτικών Βαλκανίων. Επρόκειτο άραγε για 'νομισματική πειρατεία';  Όχι ακριβώς.

Το ευρώ στο Μαυροβούνιο είναι ..φθηνό. 

Τον Ιανουάριο του 2005, τρία μόλις χρόνια μετά την αυθαίρετη υιοθέτηση του ευρώ στη χώρα, για να αλλάξεις ένα 20ευρω έπρεπε να περιμένεις στην ουρά κάποιας από τις τοπικές Τράπεζες για να σου το χαλάσουν σε 4 ταπεινά χαρτονομίσματα των 5€. Το ακριβότερο πιάτο σε ένα καλό εστιατόριο δεν μπορούσε να στοιχίζει περισσότερο από 2,50€. Η 'χρυσή κασετίνα Καρέλια΄ (!) κόστιζε κάτι λιγότερο από 1,50€ ενώ στην Ελλάδα τα ίδια τσιγάρα ακριβώς φλέρταραν τότε τη διπλάσια τιμή. Τα χρήματα που κυκλοφορούσαν στις καθημερινές συναλλαγές γίνονταν αποκλειστικά με λεπτά του ευρώ, και ο μέσος μηνιαίος μισθός κυμαινόταν ανάμεσα στα160€ με 200€..

Περιέργως όμως, έβρισκες τα πάντα, παντού- και φθηνά. 

Το φθηνό ευρώ του Μαυροβουνίου μπορεί να μην είχε το 'πρεστίζ' του αυθεντικού, τη δουλειά του όμως την έκανε μια χαρά. Τα παραθαλάσσια θέρετρα της χώρας είχαν προσελκύσει ήδη από το 2005 σημαντικούς ιταλούς, γερμανούς και αυστριακούς επενδυτές. Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, καζίνο και μαρίνες κτίσθηκαν χάρη στο ντόπιο φθηνό εργατικό δυναμικό, που όμως μπορούσε να επιβιώσει με ένα νόμισμα κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του κόστου ζωής της χώρας. Μια ζωή που βέβαια δεν μπορούσε να αγνοήσει τα βαλκανικά έθιμα : δωροδοκία των κρατικών υπαλλήλων κάθε βαθμίδας, απουσία οργανωμένης κρατικής δομής, με δημοφιλέστατο το αθάνατο σπορ της φοροδιαφυγής. 

Αυτή η περίεργη 'νομισματική πειρατεία' ουσιαστικά ωφέλησε το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα η όμορφη αυτή χώρα να μεταβληθεί σε ένα de facto 'οικονομικό προτεκτοράτο' που βρισκόταν κυριολεκτικά 'κάτω από τη μύτη' της τακτοποιημένης θεσμικά Ευρωζώνης. Από τη στιγμή όμως που εξυπηρετούσε και εξυπηρετεί τα γερμανικά, αυστριακά και ιταλικά συμφέροντα, το Μαυροβούνιο σήμερα -επισήμως τουλάχιστον-,  δεν δείχνει να αντιμετωπίζει κάποιο φοβερό δημοσιονομικό πρόβλημα, αφού στην ουσία δεν ελέγχεται από κανέναν. 

Απλώς ..πωλείται (ξεπουλιέται) και ..επιβιώνει πέρα από κάθε είδους ανούσιες 'δομές', 'συμβούλια', 'Eurogroup' και ούτω καθ'εξής.

από την ενθουσιώδη διαφημιστική εκστρατεία με το σύνθημα "Ευρώ : Το δικό μας νόμισμα" 

στο αισιόδοξο μεταπολεμικό Μαυροβούνιο του 2002

Αυτή η καθαρά βαλκανική νομισματική ευρω-κωμωδία συνεχίζει να εκτυλίσσεται από την υποβολή αίτησης προσχώρησης του Μαυροβουνίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι και σήμερα. Μία διαδικασία που ούτως ή άλλως προχωρά με ρυθμούς χελώνας, παρέα με τις αντίστοιχα συνεχιζόμενες διαβουλεύσεις ανάμεσα στην ΕΕ, τη Σερβία και την ΠΓΔΜ.

Όπως θα ήταν φυσικό, το Μαυροβούνιο έχοντας ήδη την εμπειρία του ευρώ από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του,θα έπρεπε να βρίσκεται πολλά βήματα μπροστά από τους λιγότερο 'αξιοποιημένους' γείτονές του. Αντιθέτως, η πορεία του Μαυροβουνίου προς την Ευρώπη δείχνει να είναι το ίδιο τραχειά με τις απότομες κορφές των βουνών του..

Οι κατά καιρούς λεπτομερέστατες εκθέσεις της ΕΕ σχετικά με την αίτηση του Μαυροβουνίου να καταστεί πλήρες μέλος της θίγουν τα γνωστά κεφάλαια-προϋποθέσεις εισδοχής του, εκτιμώντας ότι η μικρή αυτή χώρα θα πρέπει να γίνει ακόμα περισσότερο εξωστρεφής στα ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα. Και ενώ οι αξιολογήσεις των Βρυξελλών είναι θετικότατες σε σχέση με ζητήματα που άπτονται των δομών του πολιτεύματος, της οικονομίας, της επιχειρηματικότητας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ξαφνικά ανέκυψε ένα ..απρόσμενο εμπόδιο : 

Η ύπαρξη του 'πειρατικού ευρώ' στο Μαυροβούνιο!

Στις 15 Οκτωβρίου 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιολογώντας την αίτηση προσχώρησης του Μαυροβουνίου, τόνισε στις αρχές της βαλκανικής χώρας ότι "μόνο οι 27 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιούν το ευρώ ως το εθνικό τους νόμισμα" και ότι "μόνο μία χώρα-μέλος της ΕΕ έχει το δικαίωμα να γίνει μέλος της Ευρωζώνης, και μάλιστα εφόσον τηρήσει συγκεκριμένα κριτήρια που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση". 

"Montenegro: the best well-kept secret.."

"Μαυροβούνιο: το καλά φυλαγμένο μυστικό.."

Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο λοιπόν, ενώ η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία) ουσιαστικά επέτρεψε και ουσιαστικά ωφελήθηκε από αυτήν την πρωτοφανή νομισματική 'πειρατεία', η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιεί τα τετελεσμένα που η ίδια δημιούργησε για να πετύχει με ακόμα περισσότερο ευνοϊκούς γι'αυτήν όρους την εισδοχή μιας βαλκανικής χώρας που εξαρτάται εξ ολοκλήρου από την (αποκλειστικά γερμανική πλέον) ισχυρή οικονομική διείσδυση...

Και βέβαια, η εισδοχή στην ΕΕ αυτού του μικροσκοπικού κράτους-προτεκτοράτο θα επιτευχθεί όταν ξεπουληθεί στη σημερινή Ευρώπη 100% - και μάλιστα με τόκο. 

Διαφορετικά, αργά ή γρήγορα, 

είτε θα καταστραφεί 

είτε θα.. αυτοκαταστραφεί.

Υπάρχει άραγε 'φθηνό ευρώ';

Μα και βέβαια υπάρχει...!

 Στα Βαλκάνια όμως, πληρώνεται πολύ ακριβά...

(οράτε Ελλάδα..)