ήλθον, είδον, .. Ίψεν.

Είναι πράγματι σπάνιο να έχεις στη Ρόδο την ευκαιρία να δεις θέατρο. 

Και είναι ακόμα σπανιότερο να έρχεται στη Ρόδο θίασος από την ηπειρωτική Ελλάδα. Μάλιστα, επειδή όσο περνάει ο καιρός και η κρίση θα γίνεται όλο και περισσότερο εμφανής, φαντάζομαι πως στο άμεσο μέλλον αυτές οι ευκαιρίες θα εμφανίζονται όλο και σπανιότερα. 

Γι'αυτούς τους απλούς λόγους και χωρίς να το σκεφτώ στιγμή παραπάνω, μέρες πριν είχα αποφασίσει πως δεν θα έχανα τους 'Βρυκόλακες' του Ερρίκου Ίψεν που θα ανέβαιναν στο Δημοτικό Θέατρο της Ρόδου, 

στις 16 και 17 Οκτωβρίου 2011. 

Όπερ και εγένετο.

Με τον Ερρίκο Ίψεν με συνδέουν πολλές μνήμες.

Μου φαίνεται σαν να ήταν ..χθες : Να είμαι αναγκασμένος να κοιμηθώ νωρίς, βράδυ Κυριακής, επειδή την επομένη έπρεπε να πάω σχολείο. Σχεδόν πάντα κάθε Δευτέρα, στις πρώτες ώρες του σχολείου κοιμόμουν όρθιος, αφού από δίπλα απ'το κρεββάτι μου κάθε Κυριακή βράδυ ήταν αναμμένο το μαγικό εκείνο διπλό ραδιοκασσετόφωνο, το οποίο έπιανε στερεοφωνικά τους σταθμούς στα FM (μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη η στερεοφωνική εκπομπή τότε!).

Ύστερα από πολύωρο ραδιοζάππινγκ, τελικά σχεδόν πάντοτε σταματούσα στο θρυλικό 'Θέατρο της Κυριακής' που μετέδιδε το τότε "Πρώτο Πρόγραμμα" από τις 10 το βράδυ μέχρι και τα μεσάνυχτα. 

Και όταν είχε Ίψεν -θεωρούσα καθήκον μου να παρακολουθήσω τη ραδιοφωνική παράσταση μέχρι τέλους.

το "Θέατρο της Κυριακής" - αυτοπροσώπως

Είναι πολύ λογικό να με ρωτήσετε, γιατί τα θυμήθηκα όλ'αυτά, 

δεκαετίες αργότερα. 

Ε λοιπόν, οφείλω να σάς εξομολογηθώ ότι τη Δευτέρα που μάς πέρασε, μέσα στο Δημοτικό Θέατρο και κατά τη διάρκεια της παράστασης "Βρυκόλακες", ασυναίσθητα μεταφέρθηκα σ'εκείνες τις κρύες Κυριακές και στο 'Θέατρο της Κυριακής' του Πρώτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. 

Το ίδιο ηχόχρωμα στις φωνές των ηρώων του Ίψεν, οι ίδιες παύσεις ανάμεσα στις ατάκες τους, τα ίδια ηχητικά εφφέ. Όλα ίδια με τις ηχογραφήσεις της δεκαετίας του '60 -που όταν τις είχα πρωτοακούσει στη στερεοφωνική μπάντα των FM , ήδη από τότε μεταδίδονταν σε επανάληψη..

Η παράσταση που παρακολούθησα την περασμένη Δευτέρα ήταν καλοδουλεμένη και οι ερμηνείες ήταν απόλυτα πιστές στο κείμενο. Ακόμα και ο ελλιπής φωτισμός του Δημοτικού μας Θεάτρου, ταίριαζε με το μουντό νορβηγικό φυσικό περιβάλλον που ο Ίψεν είχε στον νου του όταν περιέγραφε τη δική του εκδοχή των δικών μας αρχαίων τραγωδιών. Και η νοητή μεταφορά μου στα εφηβικά μου χρόνια, είχε και αυτή τη δική της χάρη. 

Ως εκ τούτου, ως προς όλα τα παραπάνω, δεν έχω κανένα παράπονο.

Αναρωτιέμαι όμως, ποιός αποφάσισε ότι η θεατρική απόδοση των έργων του Ίψεν στα Ελληνικά θα έπρεπε να παραμένει κολλημένη στα πρότυπα των ραδιοσκηνοθετών του '60;  

Άραγε, μέχρι πότε θα παραμένουμε πιστοί (βλ. εγκλωβισμένοι) σε θεατρικές σχολές που πολύ λίγο πια 'μιλάνε' στον μέσο θεατή του 2011; 

Τα σχόλια των νεαρών θεατών -που ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με το κείμενο και το ύφος του Ίψεν- μετά την παράσταση ήταν κοφτερά σαν μαχαίρι. Και όταν τούς εκμυστηρεύτηκα τις ραδιοφωνικές μου αναμνήσεις - ουδεμία σημασία έδωσαν. 

Και είχαν απόλυτο δίκιο. 

Γιατί ναι μεν μπορεί η παράσταση να ήταν καλοδουλεμένη, το ηχόχρωμα και η κίνηση των ηθοποιών να βρίσκονται απόλυτα 'στη θέση τους', ακόμα και οι παύσεις, τα ηχητικά εφφέ και οι δραματουργικές εξάρσεις των ιψενικών ηρώων να ήταν όπως τα περίμενα. 

Όμως, όλα αυτά βρίσκονταν ...εκεί ακριβώς που τα είχα αφήσει 
τρεις δεκαετίες πριν... 

Στο 'Θέατρο της Κυριακής' του παλαι ποτε 'Πρώτου Προγράμματος'.
Πού αλλού..;

Έπρεπε όμως να μείνουν όλα αυτά εκεί; 

Στην κονσέρβα του ραδιοφωνικού αρχείου της ΕΡΑ;

"Προφανώς όχι..", μού είπε το 25χρονο κοινό 

-και τράβηξε γι'αλλού.

Και πολύ καλά έκανε.

απόσπασμα από το βιβλίο "Ερρίκου Ίψεν, Οι Βρυκόλακες" - σε μετάφραση Λέοντος Κούκουλα, 

Εκδοτικός Οίκος Γεωργίου Βασιλείου - Αθήνα, 1923.