σαν αιγυπτιακό happy end

Η εξέγερση κατά του Μουμπάρακ 

μοιάζει με happy end αιγυπτιακής ταινίας.

Ο καλός καταπιεσμένος λαός, ύστερα από συνεχείς διαδηλώσεις αποτίναξε ένα απολυταρχικό καθεστώς, δεν ικανοποιήθηκε με ημίμετρα και τελικά κατάφερε να διώξει τον μέχρι χθες Πρόεδρο Μωχάμαντ Χόσνι Μουμπάρακ, ο οποίος μέχρι μόλις πριν μερικές εβδομάδες αποτελούσε για τη Δύση υπόδειγμα μετριοπαθούς άραβα ηγέτη, που είχε φροντίσει να διασφαλίσει σταθερότητα στην Αίγυπτο - μία χώρα με μεγάλη γεωστρατηγική και πολιτική σημασία όχι μόνο για τον αραβικό κόσμο αλλά και τη Δύση.

Το καθεστώς Μουμπάρακ, που διαδέχθηκε τον δολοφονημένο από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους Ανουάρ Σαντάτ, τσιμέντωσε την ειρήνη με το Ισραήλ, μια ειρήνη που αν και γνώρισε πολλές διακυμάνσεις τα τελευταία 30 χρόνια, τελικά αποτέλεσε τον κυριότερο πυλώνα σταθερότητας στην Μέση Ανατολή και την πιο στέρεη βάση για τις αραβοϊσραηλινές συνομιλίες που ακολούθησαν μεταξύ των εκάστοτε ισραηλινών κυβερνήσεων και της PLO του Γιασέρ Αραφάτ, της Ιορδανίας, των Εμιράτων του Κόλπου και του Μαρόκου. Ένα καθεστώς που εξασφάλισε την ελεύθερη διεθνή ναυσιπλοΐα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Ένα καθεστώς που αποτελούσε σταθερό σημείο αναφοράς για κάθε ειρηνευτική πρωτοβουλία των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα καθ'όλη τη διάρκεια των δεκαετιών της ύπαρξής του. Ένα καθεστώς που διασφάλισε ποικίλες δυτικές επενδύσεις όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ένα καθεστώς που απέδειξε πολλές φορές πως η ύπαρξή του αποτελούσε εγγύηση σταθερότητας αλλά και μία ισχυρή φιλοδυτική φωνή μέσα στον αραβικό κόσμο. 

Απόδειξη : η Αίγυπτος του Μουμπάρακ ήταν ο αποδέκτης της μεγαλύτερης οικονομικής εξωτερικής βοήθειας μετά το Ισραήλ. Και παράλληλα, το Κάιρο δεν έπεσε στην παγίδα της αυτοαπομόνωσης σε σχέση με τον φυσικό του χώρου, που δεν ήταν άλλος από την μεγάλη αραβική οικογένεια.

Και όμως, από χθες το μακρoημερεύσαν αιγυπτιακό καθεστώς πέρασε στην Ιστορία, με τον Πρόεδρο Μουμπάρακ να έχει ήδη διαφύγει από το εξοργισμένο Κάιρο, αφήνοντας πλήθος πολιτών να πανηγυρίζει στην Πλατεία Ταχρίρ, επειδή ακριβώς απαλλάχθηκε από αυτόν, τον Πρόεδρο που μέχρι την ύστατη στιγμή έδειχνε πως δεν κατανοούσε τις εξελίξεις μέσα στην ίδια του τη χώρα και στο τελευταίο του διάγγελμα αποκαλούσε τους πολίτες του ως 'παιδιά του', επικαλούμενος μάλιστα τη χάρη του Αλλάχ..

Είναι πολύ νωρίς ακόμα να διαπιστώσουμε τους αληθείς λόγους αυτής της εξέγερσης, που αποτέλεσε μία ακόμα έκφανση του φαινομένου 'ντόμινο' μετά την αντίστοιχη επιτυχή τυνησιακή λαϊκή εξέγερση ένα μόλις μήνα πριν, τον Ιανουάριο του '11. Άλλωστε, καθ'όλη τη διάρκεια των ταραχών στις αιγυπτιακές πόλεις, δεν διαφάνηκε το αντίπαλο πολιτικό δέος που επεδίωκε να αντικαταστήσει τον Χόσνι Μουμπάρακ και το πολιτικό σύστημα που εκπροσωπούσε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες της διακυβέρνησής του. 

Η αιγυπτιακή εξέγερση των τελευταίων 18 ημερών δεν έδωσε ένα σαφές ιδεολογικό στίγμα, αφού το προφίλ του μέσου διαδηλωτή δεν ήταν σαφώς καθορισμένο. Στους δρόμους βγήκαν άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, κάθε ιδεολογικής τοποθέτησης καλύπτοντας όλο το φάσμα πολιτικών τάσεων, ανεξαρτήτου θρησκείας και βαθμού θρησκευτικότητας. Επίσης, δεν θα πρέπει να μάς διαφεύγει η λεπτομέρεια ότι αφορμή της λαϊκής οργής ήταν η ανεργία και η αύξηση των τιμών αγαθών πρώτης ανάγκης, ενώ η απαίτηση εγκαθίδρυσης δημοκρατικών θεσμών δεν συνοδευόταν με κάποια σαφώς καθορισμένη πρόταση ή έστω μία σαφώς επικρατούσα πολιτική τάση. 

Είναι γεγονός ότι αναλυτές βιάστηκαν να διακρίνουν διαφαινόμενο κίνδυνο ιρανοποίησης της Αιγύπτου, και ενώ οι ταραχές συνεχίζονταν, οι  δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις επιμελώς απέφευγαν να χρωματίσουν πολιτικά τη λαϊκή οργή. Μία οργή που δεν κατάφεραν  να μετουσιώσουν σε πολιτικό λόγο ούτε οι όψιμοι αντιστασιακοί πολιτικοί ηγέτες διεθνούς κύρους, όπως ο Μωχάμαντ Αλ-Μπαραντέι  ή ο  Αμρ Μούσα, οι οποίοι (άραγε όλως αυθορμήτως;) έσπευσαν στη χώρα εν μέσω της τόσο δραματικής εσωτερικής αναταραχής να δηλώσουν την παρουσία τους -και στη συνέχεια σιώπησαν, δίνοντας το λόγο στη οργή του λαού, που θρηνούσε -μόνος του- τους νεκρούς του. 

Αντιθέτως, ο ρόλος του αιγυπτιακού στρατού φαίνεται πως υποτιμήθηκε τόσο από τους αναλυτές όσο και από όσες πολιτικές και θρησκευτικές προσωπικότητες της χώρας αποφάσισαν να εκφράσουν κάποια ουσιαστική θέση. 

Είναι γεγονός ότι  οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας κατάφεραν να μην παρασύρουν τη χώρα σε αιματοκύλησμα ενώ ο ιδιότυπος πολιτικός λόγος που ανέπτυξε η ηγεσία του στρατού κατάφερε να κατευνάσει τα πνεύματα και να επιδείξει ευήκοα ώτα -σε αντίθεση με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο, που κώφευε. 

Άλλωστε, ούτε οι ΗΠΑ αλλά ούτε και οι περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής -συμπεριλαμβανομένου και του Ισραήλ- δεν θα ήταν σε θέση να διαχειριστούν έναν αιγυπτιακό εμφύλιο σπαραγμό, ο οποίος θα μπορούσε και αυτός με τη σειρά του να προκαλέσει ένα δεύτερο, παράλληλο ντόμινο στις γειτονικές αραβικές χώρες, με ποικίλες δυσάρεστες περιφερειακές επιπτώσεις.

Εξετάζοντας ψυχρά την αποκαλούμενη από τα διεθνή ΜΜΕ "επανάσταση της Αιγύπτου", δεν είναι ακόμα σαφές εάν όντως η λαϊκή αυτή κινητοποίηση πέτυχε τον σκοπό της. Εάν μάλιστα θεωρήσουμε ότι κύριος σκοπός της είναι ο εκδημοκρατισμός του πολιτικού συστήματος της χώρας -και όχι ο δικαιότερος επιμερισμός του εγχώριου πλούτου-, τα ερωτήματα που μένουν αναπάντητα πολλαπλασιάζονται.

Ο Χόσνι Μουμπάρακ όντως καθαιρέθηκε, και μάλιστα όχι κατά τον τρόπο και τη χρονική στιγμή που επιθυμούσε. Απ'ό,τι φαίνεται μέχρι τώρα, δεν απέμεινε μερίδιο εξουσίας ούτε στον μέχρι πρότινος κραταιό σύμβουλό του Όμαρ Σουλεϊμάν, ο οποίος επί σειρά ετών διαχειριζόταν επιτυχώς την περιφερειακή πολιτική της χώρας, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα  τόσο της Δύσης όσο και του αιγυπτιακού καθεστώτος. 

Πέραν όμως όλων αυτών των συνταρρακτικών μεν, πλην όμως συμβολικών εν πολλοίς αποτελεσμάτων, άραγε η Αίγυπτος έγινε εν μία νυκτί μία δημοκρατική χώρα;

Απέκτησε έστω το αναγκαίο υπόβαθρο ύπαρξης δημοκρατικών θεσμών και δομών; 

Νίκησε άραγε η δημοκρατία, δεδομένου ότι ο στρατός αυτή τη στιγμή διοικεί και φαίνεται πως έχει την υποστήριξη ή/και την κατανόηση του εξεγερμένου λαού-νικητή; 

Έγινε πραγματικότητα το happy end που διακυρήσσεται από τις δυτικές κυβερνήσεις ή από το εν πολλοίς προβοκατόρικο τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, που στηρίζεται και χρηματοδοτείται αδρά από το κάθε άλλο παρά δημοκρατικό Εμιράτο του Κατάρ; 

Ποιοί εν τέλει επικράτησαν του Χόσνι Μουμπάρακ 

και των εκλεκτών του;