Χόρ καί Μπόρ

Ἀκούγεται σάν κάτι πολύ μακρινό, ὄμως ἡ διαδρομή δέν κρατᾶ περισότερο ἀπό ἕνα δίωρο μέ τό αὐτοκίνητο, ἤ-ἄντε ἕνα μισάωρο παραπάνω μέ τό λεωφορεῖο. Καί τότε ἡ πολυκοσμία καί οἱ οὐρανοξύστες τοῦ μικρομέγαλου Τέλ Ἀβίβ δίνουν τή θέση τους στό πάντα ἴδιο καφεκίτρινο τοπίο τῆς ἐρήμου Νέγκεβ καί στήν ἀπόλυτη σιωπή.

Τή χρειαζόμουν αὐτή τή σιωπή καί τόν ξηρό ἀέρα τῆς ἐρήμου. Τό λεωφορεῖο σταματοῦσε σέ διάφορα ἀπίθανα μέρη στή μέση τοῦ πουθενά, ὅπου τό μόνο πού ἔβλεπες ἦταν αὐτές οἱ γνωστές κίτρινες ταμπέλες τῶν ἰσραηλινῶν ΚΤΕΛ, μέ ὅλες ἐκείνες τίς σπαστικά ..πολλές πληροφορίες (καί ἴσως παντελῶς περιττές) ὅπως γιά παράδειγμα τό ...ὄνομα τῆς στάσης, τούς αριθμούς τῶν λεωφορείων πού περνοῦν ἀπό κεῖ, ἀπό ποῦ ἔρχονται καί ποῦ πηγαίνουν. Καί σέ κάθε μιά ἀπ'αὐτές ἔβγαιναν μαυροντυμένες καί καλυμμένες ἀπό τήν κορφή μέχρι τά νύχια νεαρές -ἤ τέλος πάντων νεαρές τίς φαντάζομαι- βεδουίνες πού χάνονταν μέσα στήν ἔρημο γιά νά πᾶνε στό σπίτι τους, σέ κάποιον ἀπό τούς διάσπαρτους καταυλισμούς.


Μαύρες σκηνές καί αὐτοσχέδιες καλύβες ἀπό ἀλουμίνιο στό βάθος καί πέρα-μακρυά ἀπό τή μοναδική ἀπόδειξη πολιτισμοῦ, πού δέν εἶναι καμμία ἄλλη ἀπό τήν (σπαστικά) σεσημασμένη καί μέ ὑπέρμετρη φροντίδα ἀσφαλτοστρωμένη ἐθνική ὀδό, ἀλλά καί ἀπό αὐτό τό ἴδιο τό πεντακάθαρο λεωφορεῖο μέ τό aircondition στό φούλ. Τό λεωφορεῖο σταματᾶ στή μέση τοῦ πουθενά ἀνάμεσα στήν ἄμμο καί στούς κίτρινους βράχους πού λές καί ἀκολουθοῦν τή δική τούς λογική ὡς πρός τό γεωγραφικό μῆκος καί πλάτος πού διάλεξαν. Καί δέν ξέρεις ἄν θά πρέπει νά λυπηθεῖς ἤ νά ζηλέψεις αὐτές τίς μαυροντυμένες γυναίκες μέ τίς πλαστικές σακκούλες ἀπό τό σοῦπερ-μάρκετ τῆς κοντινῆς μεγαλούπολης Μπεέρ-Σέβα (τή θυμᾶστε ἀπό τά θρησκευτικά;) πού ἐγκαταλείπουν τό ὅλως ἄβολο γι'αὐτές σοῦπερ-ντοῦπερ λεωφορεῖο καί ἐπιστρέφουν στό φυσικό τους περιβάλλον, πού γιά τό δυτικό μάτι δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό τό...πουθενά.


Καί ὄμως, ἡ ἔρημος ἔχει τό μοναδικό προτέρημα νά σοῦ δίνει τήν ἐλευθερία μέσα στό πουθενά, στό τίποτα, νά φανταστεῖς ..τά πάντα. Τό ἐπίπεδο ἄγονο τοπίο καί ἡ ἔλλειψη ὁποιουδήποτε γεωγραφικοῦ περιορισμοῦ σέ ἀφήνει κυριολεκτικά νά ὀργιάσεις. Νά καταστρέψεις, νά δημιουργήσεις, νά χτίσεις, νά γκρεμίσεις, νά κάψεις, νά σπείρεις,νά θερίσεις, νά κάνεις μέ τό περιβάλλον σου ὅ,τι θές κι ὅ,τι τραβᾶ ἡ ψυχή σου. Κι ἄν δέ σ'ἀρέσουν αὐτά πού δημιούργησες μέ τή δύναμη πού σοῦ δίνει τό μυαλό, μαζεύεις τά μπογαλάκια σου καί τήν κοπανᾶς, χωρίς νά ζητήσεις τήν ἄδεια κανενός, καί πᾶς γι'ἄλλα..
Ποιό φυσικό τοπίο σοῦ δίνει τόση ἐλευθερία, ὅσο εὔφορο, ὅσο ὄμορφο και χρωματιστό κι ἄν εἶναι;


Κάτι τέτοιο θά ἔπρεπε νά εἶχε στό μυαλό του ὁ Δαυίδ Μπέν Γκουριόν, ὁ πρώτος ἰσραηλινός πρωθυπουργός πού σημάδεψε τήν πορεία τῆς χώρας ἀπό τήν πρώτη μέρα τῆς ὕπαρξής της μέχρι καί τά μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ '60, ὁπότε καί ἀποσύρθηκε μέ τή γυναίκα του στήν ἔρημο (ποῦ ἄλλοῦ;) ὅπου καί βρίσκεται ὁ τάφος του, κι αὐτός στή μέση τοῦ πουθενά, χωρίς φανφάρες καί μεγαλεία. Καί παρά τό ὅτι οἱ ἰσραηλινοί ἀκόμα τόν σέβονται ὡς ἐθνάρχη (ἀπόδειξη: εἶναι ὁ μοναδικός ἄνθρωπος στό Ἰσραήλ γιά τόν ὁποίον ὑπάρχουν ἀνδριάντες μέ τή μορφή του, παρά τό ὅτι ἡ θρησκεία ἀπαγορεύει τή φιλοτέχνηση ἀγαλμάτων πού ἀπεικονίζουν ἀνθρώπους καί μέχρι τώρα πάνω-κάτω αὐτή ἡ "ἄτυπη" ἀπαγόρευση τηρεῖται πιστά στούς δημόσιους χώρους) δέ φαίνεται νά ἀκολούθησαν τή (σοφή) συμβουλή του σέ σχέση μέ τήν ἔρημο. Σέ πολλά σημεῖα τῶν ἀτέλειωτων ἡμερολογίων του δέν παραλείπει νά λέει καί νά ξαναλέει πώς τό "φυσικό περιβάλλον" τοῦ ἑβραϊκοῦ λαοῦ δέν ἦταν ἄλλο ἀπό τήν ἔρημο. "Ἐκεί ὅπου περιπλανήθηκε καί ἐπιβίωσε ἐπί μισό αἰώνα μέχρι νά βρεῖ ἐπιτέλους τή Γῆ Χαναάν", ἐκεί ὅπου τόν μόνο συγκάτοικο ἤ συγκύριο πού θά εἴχε νά ἀντιμετωπίσει θά ἦταν ἡ ἴδια ἡ φύση πού δέ μιλάει, δέν διεκδικεῖ καί δέχεται τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη ὅπως αὐτή εἶναι.
Ἔτσι, οἱ ἰσραηλινές πόλεις τῆς ἐρήμου, πού δημιουργήθηκαν καί σχεδιάστηκαν μέ ὅλη τήν ἐλευθερία πού μπορεῖ νά φανταστεῖ κάθε σύγχρονος πολεοδόμος δέν κατάφεραν νά ἀποβάλλουν τή ρετσινιά τῆς "πόλης-τρύπας" ("χόρ") ἤ "πόλης-λάκου" ("μπόρ"), ὅπως θά τῆς ἀποκαλοῦσε κάθε νορμάλ Τελαβιβώτης πίνοντας τό ἐσπρέσσο του στήν ὁδό Rotschild (ὅρα Κολωνάκι γιά τούς καθ'ἡμᾶς).

Χόρ καί Μπόρ, λοιπόν..
Γιατί ὄχι;

Εἴχα πεθυμήσει τό Μιτσπέ Ραμόν πού εἴχα μείνει 25 ὁλόκληρα χρόνια πρίν, μία ἀπό τίς ξεχασμένες αὐτές πόλεις στό μέσον τοῦ πουθενά, πού δημιουργήθηκαν κατ'ἐντολήν τῶν κυβερνήσεων τοῦ Μπέν Γκουριόν μέ σκοπό νά ἐποικιστεῖ ἡ ἔρημος, δηλαδή τό ἀπόλυτο τίποτα πού γιά τήν ἰδεολογία τῆς ἐποχῆς ὁ ἐποικισμός τῆς Νέγκεβ ἦταν ἡ "νούμερο ἕνα" πρόκληση.

Δέν ἄλλαξαν πολλά ἀπό τότε στἠν πόλη.
Τό τεράστιο ὑδραγωγείο παραμένει ἀκόμα τό ὑψηλότερο κτήριο τῆς πόλης. Καί βέβαια ὁ μεγαλύτερος κρατήρας στόν κόσμο, ὀνόματι "Ραμόν", ἔδωσε τό ὄνομά του στήν πόλη, πού δέν ὑπῆρχε πρίν τό 1951.


Ὁ κρατήρας Ραμόν εἶναι μία ἀπό τίς λίγες ἀποδείξεις ὅτι ἡ σημερινή ἔρημος ἦταν κάποτε μία εὐφορότατη κοιλάδα. Καί ὅταν λέμε "κάποτε" ἐννοοῦμε κάτι λιγότερο ἀπό 200 ἐκατομμύρια χρόνια πρίν ἀπό τό ..τώρα. Ὀ κρατήρας Ραμόν ἔχει μῆκος 40 χιλιόμετρα (ὅσο ἡ μισή Ρόδος δηλαδή..), μέ πλάτος πού κυμαίνεται στά 2 μέ 10 χλμ καί βάθος 500 μέτρα ἐνώ ἡ ὀνομασία του πιστεύεται ὅτι προέρχεται ἀπό τήν ἀραβική λέξη "Ρουμάν" (μτφ. Ῥωμαϊκός), ἐπειδή οἱ Ρωμαίοι εἴχαν δημιουργήσει δρόμους κατά μήκος τῶν βουνῶν πού περιτριγυρίζουν τόν κρατήρα μέ σκοπό νά βγοῦν στήν Ἐρυθρά Θάλασσα. Ξέρω, γίνομαι βαρετός τώρα, ἀλλά ἄν ἔστω καί ἕνας ἀπό σᾶς κάποτε θελήσει νά κάνει trecking στόν κρατήρα, γιατί νά μήν ξέρει ποῦ πατᾶ καί πού βρίσκεται;

ὁ κρατήρας Ραμόν ἀπ'ἄκρη σ'ἄκρη
δεῖτε τό βίντεο..

Στό Μιτσπέ Ραμόν σήμερα ζοῦν 4.000 ἄνθρωποι.
Ὅλα καί ὅλοι κινοῦνται ἀργά στήν πόλη.
Ἀκόμα καί στήν κεντρική ὁδό πού ὀνομάζεται -μά πῶς ἀλλιῶς;- Μπέν Γκουριόν φυσικά!, τό χαρακτηριστικό ἀγριοκάτσικο (εἶναι;) τῆς ἐρήμου, τό "Ἰαέλ", κόβει βόλτες ἀνενόχλητο στά πολλά πάρκα τῆς πόλης.

Ἰαέλ

Κι ὅσο καί νά σπαζοκεφάλιασα νά βρῶ μιά ἑλληνική λέξη γι'αὐτό τό πανέμορφο ζώο, δέν τά κατάφερα. Ἴσως νά μοιάζει μέ τό κρητικό Κρί Κρί -πού ποτέ δέν ἀξιώθηκα νά δῶ μέχρι τώρα, ντροπή μου- ἤ ἴσως μέ τό κυπριακό Ἀγρινό, ἀλλά καί πάλι δέν παίρνω ὄρκο..

ἔπεται συνέχεια.....