ποιοί δέν φταῖνε

Ἦταν σάν χθές, ἄν καί συνέβη μόλις τό περασμένο καλοκαίρι.

Ἐπέμενε νά πᾶμε νά δοῦμε τό "Βάλς μέ τόν Μπασίρ", ἕνα ντοκυμαντέρ πού ἦταν γυρισμένο σέ κινούμενα σχέδια. "Ντοκυμαντέρ μέ κινούμενα σχέδια;!" ἀπόρησα. Καί ὄμως ὁ Ἐγιάλ ἐπέμενε. Τό εἴχε ἤδη δεῖ τρεῖς φορές καί εὐχαρίστως θά τό ἔβλεπε ἄλλη μιά. Τό ἴδιο καί ἡ φιλενάδα του.
"Μά ρέ παιδιά, εἴστε σοβαροί; Μικιμάους νά πᾶμε νά δοῦμε;" γέλαγα.
"Μιλάει γιά τόν πρῶτο πόλεμο στόν Νότιο Λίβανο τή δεκαετία τοῦ '80. Ὁ ἰσραηλινός στρατιώτης πού ἀπώθησε στή μνήμη του ὅ,τι εἴδε καί ἔζησε καί χρόνια ἀργότερα ἀποφάσισε νά ξαναβάλει τίς μνῆμες του σέ τάξη. Εὐτυχῶς ἡ δική μας ἡ γενιά δέν θά τά περάσει αὐτά. Ὀ πατέρας μου δέ θέλει νά δεῖ τήν ταινία, κι ἄς ἔχει πάει νά τή δεῖ ὅλο τό Τέλ Ἀβίβ, κι ἄς ὑπάρχουν φωτεινές διαφημιστικές πινακίδες γιά τό "Βάλς" σέ κάθε στάση λεωφορείου καί δίπλα σχεδόν ἀπό κάθε σηματοδότη. Μά καλά, ἐσένα δέ σέ πιάνουν καθόλου οἱ διαφημίσεις;; τόν ρώτησα. Καί ξέρεις τί μοῦ ἀπάντησε;"
Τί; ψέλλισα (εἴχα βαρεθεῖ αὐτή τήν κουβέντα, τί νά μιλᾶμε τώρα. Ἄντε νά πιοῦμε καμμιά Μακάμπι..)
"Τί ἔχουν νά μοῦ ποῦν ἐμένα γιά τόν πόλεμο στόν Λίβανο.. Ἤμουν ἐκεί. Ξέρω καλύτερα."
Εἴχε ἄδικο;

ἡ σκηνή τοῦ βάλς
δυστυχῶς τἠ βρῆκα μέ γαλλικούς ὑποτίτλους, ἡ εἰκόνα ὄμως μιλάει ἀπό μόνη της

Εἴχα γράψει γιά τό Βάλς μέ τόν Μπασίρ τό περασμένο καλοκαίρι καί χαίρομαι πού τό περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ ἔκρινε πώς "εἶναι ἡ ταινία τῆς χρονιᾶς" (σόρρυ, μήπως θά ἔπρεπε νά διεκδικήσει αὐτό τό μπλόγκ κάποια ἀποκλειστικότητα;). Καί μετά τό φίλμ, συνεχίσαμε στά μπάρ τοῦ Τέλ Ἀβίβ καί μετά γιά στανιάρισμα ἀπό τά ξύδια στό συνοικιακό σνιτσελάδικο. Καί ὅλα ὅσα εἴχαμε δεῖ σέ κείνη τήν ταινία ἦταν βέβαια σκηνές πού μένουν στό μυαλό -κι ἄς ἦταν ἁπλῶς κινούμενα σχέδια- πλήν ὄμως ἀναφέρονταν σέ κάποια ἐποχή πού εἴχε περάσει ἀνεπιστρεπτί.
Τουλάχιστον ἔτσι νομίζαμε.

Πόσο λάθος κάναμε τότε, φίλε μου Ἐγιάλ.

Ὀνομάζεται "Ὀφέρετ Ἰετσουκά" - στά ἑλληνικά "Χυτό Μολύβι¨-. Ἔτσι λέγεται ἡ ἐπιχείρηση τοῦ Ἰσραηλινοῦ Στρατοῦ πού διεξάγεται γιά δεύτερη βδομάδα τώρα στή Λωρίδα τῆς Γάζας καί που ἄρχισε κατά τή διάρκεια τῆς γιορτῆς τῆς Χάνουκα, μιά γιορτή πού -ὅπως τά δικά μας Χριστούγεννα- ἔχει γιά καταναλωτικό target group τά παιδάκια. Τό παραδοσιακό τραγουδάκι πού ἀκούγεται στή γιορτή αὐτή (κάτι σάν τά δικά μας Κάλαντα) μιλάει γιά τά δῶρα τῶν γονιῶν πρός τά παιδιά καί ἰδιαίτερα γιά τό "σεβιβόν" , δηλαδή τά παιχνιδάκια-σβοῦρες, φτιαγμένες ἀπό μολύβι.

σεβιβόν

Τά στρατιωτικά ἐπιτελεῖα ἀποφάσισαν λοιπόν νά μολυβοποιήσουν αὐτή τήν ἀθῶα παιδική γιορτή, ἐμπλουτίζοντας μέ αὐτόν τόν τρόπο τό ἰσραηλινό συλλογικό ἀσυνείδητο. Καί ὅλα μοιάζουν τώρα σάν παιχνίδι, καί μάλιστα μέ κάποιο σοῦπερ-ντοῦπερ playstation χάι-τεκ. Ἀλλά ὄχι γιά παιδιά.

Ἀλήθεια, ποιός φταίει γιά ὅλα αὐτά τά τραγικά πού βλέπουμε τόσες μέρες στίς εἰδήσεις; Σίγουρα ὄχι οἱ ἄμαχοι -εἴτε αὐτοί πού σκοτώθηκαν εἴτε αὐτοί πού δέν σκοτώθηκαν, εἴτε αὐτοί πού γιόρταζαν τή Χάνουκα εἴτε αὐτοί πού δέν τή γιόρταζαν-. Καί ἄν θέλουμε νά λεγόμαστε ἄνθρωποι μέ κρίση καί εὐαισθησία, ἄς μήν βιαζόμαστε νά δαιμονοποιήσουμε ἤ νά ἁγιοποιήσουμε κανέναν παράγοντα πού μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο πῆρε στό λαιμό του ἀνθρώπους πού ἔχουν ὅλοι -μά ὅλοι- ὀνοματεπώνυμο. Ἔχουν μάνα, ἔχουν πατέρα, ἔχουν ὄνειρα, ἀναμνήσεις, ἔρωτες, συναισθήματα.
Ἔχουν -καί πάρα πολύ ἀπό αὐτούς πρίν λίγες μόλις μέρες, ὥρες ἤ λεπτά εἴχαν- αὐτό πού ἔχουμε ὅλοι συνηθίσει ἀσυναίσθητα νά λέμε "ζωή".


Ἡ Χαμάς ἐξελέγη δημοκρατικά ἀπό τόν παλαιστινιακό λαό, ὁ ὁποίος -ὅπως καθορίζει τό Σύνταγμα τῆς Παλαιστινιακής Ἀρχῆς- ἐκλέγει ἀπ'εὐθείας τόσο τόν Πρόεδρο ὅσο καί τά μέλη τοῦ Κοινοβουλίου. Τί γίνεται ὄμως ὅταν τό ἐκλεγμένο Κοινοβοὐλιο δέν ὑποστηρίζει τόν Πρόεδρο; Τί γίνεται ὅταν τό περιβάλλον τοῦ Προέδρου κατηγορεῖται ὅτι βάζει στήν τσέπη του τήν διεθνῆ οἰκονομική βοήθεια καί γράφει στά παλαιότερα τῶν ὑποδημάτων του τούς ἐξαθλιωμένους φτωχούς πολίτες; Καί γιατί ὁ λαός νά μήν ψηφίσει τήν Χαμάς πού ὑποστηρίζει ὅτι ἔχει ὅλες τίς λύσεις ἔτοιμες κατά τρόπο θεόπνευστο, ὕστερα μάλιστα ἀπό σημαντικότατο φιλανθρωπικό ἔργο, δωρεές, ἐθελοντισμό καί βέβαια χρήματα (μᾶλλον ἀπό τό Ἰράν). Ἔτσι, ὕστερα ἀπό τήν ἐκλογική της νίκη καί μετά ἀπό μάχες μέ τίς προεδρικές δυνάμεις τῆς Φάταχ, καταφέρνει νά ἐλέγξει τή φτωχότερη καί πολυπληθέστερη Γάζα -σέ ἀντίθεση μέ τή Δυτική Ὄχθη πού ἐλέγχει ἡ Φάταχ-. Πρίν δύο καλοκαίρια ἡ δημοκρατικά ἐκλεγμένη Χαμάς ἐπιδίδεται σέ σχέδιο ἐκκαθάρισης τῆς Γάζας ἀπό τούς ὀπαδούς τῆς Φάταχ, δείχνοντας ἔτσι τό σκληρό της πρόσωπο. Ἐπιβάλλει ἕνα θεοκρατικό καθεστώς, ἕνα καθεστώς πού δέν ἔχει φίλους στή διεθνῆ πολιτική σκηνή -πλήν ἴσως τοῦ ἔτσι κι ἀλλιῶς ἀπομονωμένου Ἰράν καί τῆς Χεζμπολλάχ- καί υἰοθετεῖ τήν πιό σκληροπηρυνική ρητορική πού θά μποροῦσε ποτέ νά ἀκουστεῖ : Ὁ διάλογος μέ τό Ἰσραήλ ἀποκλείεται. Ὁ διάλογος μέ τήν Φάταχ ἀποκλείεται. Ὁ διάλογος μέ τίς ὑπόλοιπες ἀραβικές χώρες ἀποκλείεται. Καί βέβαια οὔτε λόγος γιά τίς ΗΠΑ, τήν ΕΕ ἤ ὁποιαδήποτε ἄλλη δύναμη πού πιθανό θά μποροῦσε νά μεσολαβήσει γιά νά συνεχισθεῖ κάποια εἰρηνευτική διαδικασία.
Εἶναι γεγονός ὅτι ἐπί 40 μέρες πρίν ἀπό τήν ἰσραηλινή εἰσβολή στή Γάζα, ἡ Χαμάς εκτόξευε 70-80 πυραύλους Κασάμ τήν ἡμέρα στούς γύρω ἰσραηλινούς οἰκισμούς. Καί εἶναι γεγονός ὅτι οἰ συνεχεῖς αὐτές ρίψεις πυραύλων ἐκ μέρους τῆς Χαμάς στήν οὐσία δέν εἴχαν κάποιον συγκεκριμένο ἀντικειμενικό σκοπό, παρά μόνο ἴσως κακῶς ἐννοούμενη ἐσωτερική κατανάλωση. Ἴσως γιά νά δοθεῖ ἡ ψευδαίσθηση στούς ἐξαθλιωμένους πολίτες, τή ζωή τῶν ὁποίων ἤλεγχε, ὅτι κάτι κάνει ἡ Χαμάς ἐναντίον τῶν ἑβραίων -κι ἄς μήν κατάφερνε νά φτιάξει τό ἐπίπεδο ζωῆς τους, σέ ἀντίθεση μέ τό ἐπίπεδο ζωῆς τῶν συμπατριωτῶν τους στή Δυτική Ὄχθη-.
Ἠ Χαμάς γνώριζε ὅτι αὐτές οἱ ἐπιθέσεις θά ἔφερναν ἀργά ἤ γρήγορα τόν ἰσραηλινό στρατό μέσα στή Γάζα. Γνώριζε ὄμως ἐπίσης ὅτι δέν εἴχε καταστρώσει κανένα σχέδιο πολιτικῆς ἄμυνας γιά νά προστατευθοῦν οἱ ἀμαχοι. Γνώριζε ὅτι οἱ ἴδιοι της οἱ ψηφοφόροι πού περπατοῦσαν στό δρόμο στήν οὐσία μετροῦσαν τίς τελευταῖες μέρες τῆς ζωῆς τους. Γνώριζε πώς ὁ ἰσραηλινός στρατός καί ἡ ἰσραηλινή ἀεροπορία δέν θά διέκριναν ἀμάχους καί ἔνοπλους σέ δεδομένη στιγμή. Τόσο μεγάλη ἀξία εἴχε ἡ διεθνής της νομιμοποίηση; Πόσες ζωές ἀθώων ἀνθρώπων ἀξίζει μιά διεθνής νομιμοποίηση; Πόσο συμφέρει τόν πολύπαθο αὐτό παλαιστινιακό λαό νά συνεχίζει νά εἶναι διαιρεμένος; Πόσο μπροστά πάει τήν παλαιστινιακή κοινωνία ὁ ἀκραίος ἰσλαμισμός; Πόσο ταιριάζει στόν παραδοσιακά φιλελεύθερο καί προοδευτικό παλαιστινιακό λαό ὁ ἰσλαμικός φονταμενταλισμός, ὥστε ἡ Χαμάς νά τόν θεωρεῖ "λύση σέ ὅλα"; Καί, τέλος πάντων, ὅσο δημοκρατικά καί νά εἴχε ἐκλεγεῖ ἡ Χαμάς, πόσο δημοκρατικά διοίκησε τή Γάζα ἔπί 8 ὁλόκληρα χρόνια πού τήν ἐλέγχει; Πόσο τελικά ἐλεύθερος εἶναι ὁ μέσος παλαιστίνιος ἐγκλωβισμένος στό ἰσλαμικό γκέττο πού ἡ δημοκρατική Χαμάς τοῦ ἔχτισε;


Τό Ἰσραήλ ἔνηψε τάς χείρας του καί ἀποφάσισε ἕνα ὠραῖο πρωί πρίν 8 χρόνια νά πάρει τούς παράνομους οἰκισμούς στή Γάζα-ὅπου κατοικοῦσαν ἀνάμεσα σέ 2.000.000 παλαιστινίους 7.000 φανατικοί θρησκευάμενοι ἑβραίοι πού πίστευαν πώς μιλοῦσαν μέ τό Θεό- καί νά ἀφήσει πίσω του συντρίμια. Ἀπό μιά πρώτη ματιά, ἡ μονομερής ἀποχώρηση ἦταν μιά ἔμπρακτη ἀπόδειξη ὅτι ἤθελε νά ἀπεμπλακεῖ ἀπό τό πρόβλημα τῆς πολυπληθοῦς καί πάμφτωχης Γάζας. Ἀπό τήν ἄλλη ὄμως ἤξερε πώς εἴχαν διαφανεῖ οἱ διαφορετικές τάσεις τῆς παλαιστινιακῆς κοινωνίας καί ἦταν θέμα χρόνου ἡ ἀπαρχή τῆς ἔριδας ἀνάμεσα σέ Χαμάς καί Φατάχ. Λανθασμένα πίστευε πώς ἡ τακτική τοῦ "διαίρει καί βασίλευε" ἁπλῶς θά κατέστρεφε τόν κοινωνικό ἱστό τῶν παλαιστινίων χωρίς νά ἐπηρρεαστεῖ καί τό ἴδιο ἀπό τίς ἐνδοπαλαιστινιακές άναταράξεις. Ὅταν ὁ γείτονας εἶναι 1000 φορές φτωχότερος ἀπό σένα, ὅταν ὁ γείτονας δέν ἔχει βασικά ἀγαθά γιά νά ζήσει, δέν ἔχει βασικές κρατικές ὑπηρεσίες γιά νά ἐπιβιώσει, ἀργά ἤ γρήγορα θά στραφεῖ ἐναντίον σου ἐπειδή δέν βρίσκει ἄλλη διέξοδο. Ἡ μονομερής ἀποχώρηση, πλήν τῶν ἔντυπώσεων πού δημιούργησε διεθνῶς, ἄφησε πίσω της χάος καί ἀκόμα περισσότερη ἀθλιότητα.
Ἀπό τήν ἄλλη, οἱ ὑποσχέσεις τῆς ἰσραηλινῆς ἡγεσίας στούς πολίτες της ἀποδείχθηκαν ψεύτικες. Ἡ μονομερής ἀποχώρηση ἀπό τή Γάζα κάθε ἄλλο παρά ἠρεμία ἔφερε. Οἱ ρίψεις πυραύλων συνεχίζονταν, ἡ πολεμική ἀεροπορία ἀπασχολεῖτο τουλάχιστον 4-5 φορές τό χρόνο βομβαρδίζοντας θέσεις ἐκτόξευσης πυραύλων ἤ ἐκτελοῦσε ἀξιωματούχους τῆς Χαμάς. Ἐπί 8 χρόνια οἱ γύρω ισραηλινές πόλεις βομβαρδίζονταν, τά ἐργοστάσια ἔκλειναν τό ἕνα μετά τό ἄλλο, οἱ πολίτες γίνονταν ἀκόμα πιό φτωχοί καί τό ἐργατικό δυναμικό μειώθηκε δραματικά -δεδομένου μάλιστα ὅτι πολλοί παλαιστίνιοι ἀπο τή Γάζα δέν μποροῦσαν πιά νά διασχίζουν τά σύνορα γιά νά ἐργασθοῦν-.
Οἱ 40 μέρες πού πρηγήθηκαν τῆς στρατιωτικῆς εἰσβολῆς στή Γάζα ἀγανάκτησαν τούς φτωχούς ἰσραηλινούς τῶν οἰκισμῶν γύρω ἀπό τή Γάζα. 250.000 ἄνθρωποι μετατράπηκαν κυριολεκτικά σέ τρωγλοδύτες, κρυμμένοι στά καταφύγια νά βλέπουν ἀνήμποροι τή λιγοστή τους περιουσία νά καταστρέφεται, ἐνῶ παράλληλα ἡ κοινή γνώμη ταλανιζόταν ἀπό τά ἀλλεπάλληλα οἰκονομικά σκάνδαλα στά ὁποία ἐμπλέκονταν ὅλοι -μά ὅλοι- οἱ πολιτικοί, κάθε ἀπόχρωσης καί προέλευσης. Ἡ ἰσραηλινή ἡγεσία ἔκανε πώς δέν καταλάβαινε, διατηροῦσε τό θέμα τῶν πυραύλων μόνο γιά ἐσωτερική κατανάλωση, περιμένοντας νά φτάσει ἡ κοινή γνώμη στά ὅριά της -γιά νά τή βρεῖ σύμφωνη στό ἐνδεχόμενο μιᾶς νέας λιβανοποίησης τῆς Γάζας.
Τό Ἰσραήλ δέν ἀπαντοῦσε στίς ρίψεις τῆς Χαμάς ἐπί 40 ὅλόκληρες μέρες, περιμένοντας νά περάσει ὁ χρόνος καί νά ἀπομένουν λίγες μόνο βδομάδες ὥσπου νά ἀλλάξει ἡ ἀμερικανική ἡγεσία. Καί ὅλα αὐτά γιά νά βρεῖ τήν εὐκαιρία νά καταστρέψει ὅσο μπορεῖ περισσότερο τίς στρατιωτικές ἐγκαταστάσεις τῆς Χαμάς (ἄν ὄχι νά τήν ἐξαφανίσει ἐντελῶς) πρίν τοῦ ἐπιβληθοῦν (ἀπό τίς "νέες;;;" ΗΠΑ τοῦ Ὀμπάμα) εἰρηνευτικές συνομιλίες μέ ὅρους πού τυχόν δέν θά ἐπιθυμεῖ καί μέ τή Χαμάς νά ἔχει στή διάθεσή της ἕνα ὁπλοστάσιο πού θά τήν καταστοῦσε ἕνα de facto σημείο ἀναφορᾶς.

Ἀπό τήν ἄλλη, οἱ ὑπόλοιπες ἀραβικές κυβερνήσεις ἀπέδειξαν ἀκόμα μιά φορά ὅτι τό Παλαιστινιακό πρόβλημα ποσῶς τούς ἐνδιαφέρει, πόσω μάλλον αὐτή καθαυτή ἡ ὕπαρξη τῆς ἰσλαμιστικῆς καί ἰρανοκίνητης Χαμάς, πού ἔχει υίοθετήσει τή ρητορική ὅλων τῶν ἀντικαθεστωτικῶν θρησκευτικῶν ἀραβικών κινημάτων. Ἔτσι, ἡ Λίγκα τῶν Ἀραβικῶν Κρατῶν ἀρκέστηκε νά βγάλει μιά ἀνούσια ἀνακοίνωση καί νά ...ἀναβάλει τά διαβούλιά της γιά μετά.. Ἁπλῶς ἀπίστευτοι!
Ὅσο γιά τή διεθνή διπλωματία, νά'ναι καλά οἱ ἀεροπορικές συγκοινωνίες.. (γιά μᾶς τούς Εὐρωπαἰους μιλάω τρομάρα μας)

Μέσα σέ ὅλη αὐτή τήν κυνικότατη πραγματικότητα, ὁ ἀπολογισμός τῶν νεκρῶν τά λέει ὅλα. Εἶναι οἱ μόνοι πού δέν φταῖνε σέ τίποτα, χρησιμοποιούμενοι ἀπό τή Χαμάς ὡς ἀνθρώπινες ἀσπίδες τοῦ ὁπλοστασίου της ἀπό τή μιά, ἀπό τήν ἄλλη θεωρούμενοι ἁπλῶς παράπλευρες ἀπώλειες ἀπό τό Ἰσραήλ, τό ὁποίο (πάλι) ξεχνᾶ ὅτι ἀνοίγει νέους κύκλους αἵματος, πού ἀργά ἤ γρήγορα μέ τή σειρά του θά κληθεῖ νά πληρώσει τίς συναλλαγματικές του μέ ἄλλα ἐξ ἴσου ἀθώα θύματα.
Οὔτε οἱ ἁπλοί στρατιώτες πού ἐκτελοῦν ἐντολές φταῖνε. Δέν μπορῶ νά πιστέψω ὅτι ὁ γιός τῆς Σίμχα καί τοῦ Ράφι, ὁ γιός τοῦ Νταβίντ, ὁ ἄντρας τῆς Σίρλι, ὁ ἀδελφός τοῦ Ἰνόν, ὁ ξάδελφος τοῦ Ἴγκαλ, ὁ ἀδελφός τῆς Μεράβ, ὁ πατέρας τοῦ Ματάν καί τῆς Γκαλίτ, μεταμορφώθηκαν σέ τέρατα ἕνα βράδυ μέ τό πού τούς ἤρθε τό χαρτί υπ'ἀριθμόν 8 τοῦ Γραφείου Ἐπιστράτευσης.
Καί κάθε μέρα, κάθε μέρα ἐδῶ καί δεκατρεῖς μέρες, πού μπαίνω στό ἴντερνετ εὔχομαι κάθε φορά νά μή δῶ τό ὄνομά τους νά φιγουράρει μέσα σέ χρυσές κορνίζες.
Ἀλήθεια, οἱ ἕλληνες στρατιώτες πού κάποτε ἡ Ἑλλάδα τούς ἔστελνε σέ δίκαιους ἤ ἄδικους πολέμους, ποσό καλοί ἤ κακοί ὑπήρξαν καθένας ἀπ'αὐτούς ξεχωριστά;

ἡ πραγματικότητα τῶν μέν

ἡ πραγματικότητα τῶν δέ

ἡ συνέχεια (δυστυχῶς) ἐπί τῆς ὀθόνης